ÖNCE DİŞİ DEĞİL - ÇOCUĞU DÜŞÜNMEK

Çocuklarda oluşan diş doktoru korkusunun öncelikli sebebi, daha önce yaşanan kötü diş tedavi deneyimleridir (zorla diş çekilmesi, zorla dişine iğne yapılması, iğne ve dolgu yapılırken çocuğa ağrı verilmesi). Çocuk eğer daha önce diş doktoruna gitmediyse bu korku arkadaşlarından, aile büyüklerinden ya da çevresinden duyduklarından da kaynaklanabilir.

Çocuk diş hekimleri (pedodontistler) "önce dişi değil, çocuğu düşün" felsefesi doğrultusunda uygun psikolojik yaklaşımlar ile önce çocuğun sevgi ve güvenini kazanmayı hedefler daha sonra kolaydan zora, kademeli bir tedavi yaklaşımı ile ağrısız bir şekilde diş tedavilerini gerçekleştirmeyi amaçlar.


Ağrısız bir lokal anestezi –dişe iğne yapılması- mümkün mü?

Son yıllarda diş hekimliğinde gelişen teknik imkanlar, yeni lokal anestezi cihazları ve ince iğne uçları, çocuğa uygun psikolojik yaklaşımlarla birlikte uygulandığında ağrısız bir lokal anesteziyi mümkün kılmaktadır. Çocuklarda ağrısız-korkusuz bir diş tedavisi için uygulanan ağrısız lokal anestezi teknikleri artık çocuk diş hekimlerinin en büyük yardımcısıdır.

KORKUNUN GELİŞİMİNDE EBEVEYN SORUMLULUKLARI:
Çocuklar ne zaman diş doktoruna götürülmeli?
- Diş doktoru ile ilk tanışma
- Diş Çürüğü oluşmadan Diş Hekimi ile tanışma
- Diş Çürüğü oluştukdan sonra Diş Hekimi ile Tanışma
  İlk diş hekimi muayenesinin, çocuğun ilk dişi çıkmaya başladıktan sonra, genellikle 6 ay – 1 yaş arasında olması önerilmektedir. İlk diş hekimi ziyaretinin bu kadar erken başlamasının en önemli nedeni, bebeklik döneminde dişlerin nasıl temizlenmesi gerektiğini ebeveynlere göstermek ve biberon çürüğü dediğimiz yanlış beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak oluşabilen çürüklerden çocuğunuzu korumaktır. Bu yaşlardan itibaren çocuğunuzu 6 ayda bir veya diş hekiminizin önereceği aralıklarla kontrole götürmeniz korkusuz bir geleceğin ilk anahtarıdır.

   Diş hekiminin bu kontrollerde gerekli durumlarda yapacağı basit ve kısa süren koruyucu uygulamalar (fissür örtücüler, fluorid uygulamaları gibi) çocuğunuzun dişlerinde çürüklerin oluşması engelleyecektir. Kısa ve basit tedaviler çocuğunuzun diş tedavisine alışmasını sağlayacak, tedaviden ve/veya çevreden duyulanlar doğrultusunda çocukta korku ve kaygı gelişimi engellenecektir.

Diş çürüğü oluşmadan diş hekimi ile tanışma
Çocuk diş hekimliği açısından çocuğun diş hekimi ile problemler gözlenmeden tanışması önemlidir.
   İlk görüşmede çocuğun önce hekimini tanıması ve sevmesi hedeflenir. Bu nedenle ilk iletişimin çocuklara özgü dekore edilmiş bekleme salonunda kurulması, uygun psikolojik yaklaşımlar ile öncelikle çocukların gönlünün fethedilmesi amaçlanır. Çocukta diş hekimliğine yönelik bir merak uyandırmak ve bu merak doğrultusunda hekimin muayenehaneyi ve kullanılan cihaz ve aletleri tanıtması, çocukta güven duygusunun gelişmesini sağlar. İlk muayene bir oyunmuş gibi düzenlenir ve tedavide kullanılan aletler çocuğa önce anlatılır sonra gösterilir ve uygulanır (Tell-show-do tekniği) ve çocuğun mutlu bir diş hekimi tecrübesi edinmesi sağlanır. Artık arkadaşlarından, aile büyüklerinden ya da çevresinden duydukları onu korkutmayacaktır.
Ayrıca bu ilk muayene de,
Dişleri fırçalamanın önemi, nasıl ve ne zamanlar fırçalanması gerektiği,
Hangi besinlerin tercih edilmesi gerektiği, Şeker, çikolata ve diş çürüğü riskini arttıran benzeri gıdaların nasıl tüketilmesi gerektiği,
Çürükten korunmak için nelerin yapılması gerektiği aileye ve çocuğa etraflıca anlatılır.

Diş çürüğü oluştuktan sonra diş hekimi ile tanışma
   Çocuk diş hekimliği açısından bir diğer önemli nokta da, çocuğun diş ağrısı ile tanışmadan diş doktoru ile tanışmasıdır.

   Sorunlar ağrı oluşturacak düzeye ulaştığında çözümleri de göreceli olarak zorlaşmaktadır. Gün/gece boyu süren bir diş ağrısının ardından diş doktoruna getirilen tedirgin, muhtemelen uykusuz bir çocukla iletişim kurmak diş hekimleri açısından kolay olmamaktadır. Bu yüzden mevcut çürüklerin ağrı oluşturmasını beklemeden diş hekimine başvurmak önemlidir.

   Çocukta kaygı ve korku oluşturmamak çocuk diş hekiminin birincil hedefidir. Ve bu yüzden "önce dişi değil, çocuğu düşün" felsefesi çok önemlidir. Diş tedavileri çocuğun sevgi ve güveni kazanıldıktan sonra çok daha başarılı bir şekilde yapılabilir. Ancak çocuğun sevgi ve güveni kazanılmadan başlanılan her tedavi, çocukta yıllar boyu sürebilen diş tedavi korku ve fobisi oluşturabilme riski taşımaktadır.

   Bu sebeple ilk görüşmede yapılanlar, daha önce bahsedildiği üzere diş çürüğü olmayan çocuklarda yapılanlar ile aynıdır. Çocuğun önce hekimini tanıması ve sevmesi hedeflenir. Bu nedenle ilk iletişimin çocuklara özgü dekore edilmiş bekleme salonunda kurulması, uygun psikolojik yaklaşımlar ile öncelikle çocukların gönlünün fethedilmesi amaçlanır. Çocukta diş hekimliğine yönelik bir merak uyandırmak ve bu merak doğrultusunda hekimin muayenehaneyi ve kullanılan cihaz ve aletleri tanıtması, çocukta güven duygusunun gelişmesini sağlar. İlk muayene bir oyunmuş gibi düzenlenir ve tedavide kullanılan aletler çocuğa önce anlatılır sonra gösterilir ve uygulanır (Tell-show-do tekniği) ve çocuğun mutlu bir diş hekimi tecrübesi edinmesi sağlanır.   
Ardından çocuğa neden diş tedavisi görmesi gerektiği, onun anlayabileceği, çocuksu bir dille - kirlenmiş dişlerinin neden ve nasıl temizlenmesi gerektiği- anlatılır. Ardından kademeli bir yöntem izlenerek kolaydan-zora tedavilere başlanılır. Artık arkadaşlarından, aile büyüklerinden ya da çevresinden duydukları çocuğu korkutmayacaktır.

Yapılmaması gerekenler
- Kendi kötü deneyimlerinizi çocuğunuza aktarmayınız, unutmayınız ki siz bir çocuk diş hekiminde tedavi olmadınız
- Çocuğu korkutmak, cezalandırmak amacıyla "seni dişçiye götürürüm, iğne yaptırırım" şeklinde sözler sarf etmeyiniz, etrafınızda benzer sözler sarf eden tanıdıklarınız varsa uyarınız. Unutmayınız ki, her birey bir gün diş tedavisine ihtiyaç duyabilir ve artık ağrısız lokal anestezi mümkün.